Sûfî Müziğin rahatlatıcı etkisi, bilimsel olarak ortaya kondu

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı’nda yapılan bilimsel çalışmaya göre, Sûfî Müzik (Türk Tasavvuf Müziği), anksiyete halindeki kişiler üzerinde belirgin bir rahatlama etkisi yapıyor.

Dr. Guyem Kolbaşı’nın, 2019 yılında Prof. Dr. Selçuk Kırlı’nın danışmanlığında hazırladığı “Anksiyete Düzeyi Yüksek Bireylerde Sufi Müzik ve Gregoryan Müziğin Rahatlama Üzerine Etkilerinin Karşılaştırılması” başlıklı uzmanlık tezine göre, Sufî Müzik, anksiyete halindeki kişiler üzerinde belirgin bir rahatlama etkisi yapıyor.

Müziğin sağlık durumu üzerindeki etkisi

Uzmanlık tezinde, müziğin, sağlık durumunu nörokimyasal değişimler yoluyla başlıca dört alanda etkilediği düşünülüyor. Bunlar, ödül, motivasyon ve keyif; stres ve uyarılma; bağışıklık ve sosyal ilişkiler olarak sıralanıyor.

Anksiyete nedir?

Anksiyete ise, bireyin bilinçdışı dünyasına yönelik ve içsel bir çatışma doğuran tehdit algısı olarak tanımlanıyor. Anksiyete durumunda kas gerginliğinde artma, nefes alma zorluğu, çarpıntı, sersemlik hissi, midede huzursuzluk hissi gibi birtakım öznel belirtilerin yanı sıra, sempatik ve parasempatik aktivitede artma, stres hormonları, epinefrin, norepinefrin, kortizol, büyüme hormonu ve prolaktin düzeylerinde artma gibi fizyolojik ölçümlerle belirlenebilen bazı bulgular da ortaya çıkıyor.

Araştırmanın amacı

Uzmanlık tezi için 60 öğrenci üzerinde yapılan deneyde, müziğin anksiyeteyi azaltıcı etkisi araştırılıyor.

Yapılan çalışmada özellikle, müziğin rahatlatıcı etkisinin kültürel altyapı ile ilişkili olup olmadığı, kültürel olarak aşina olduğumuz müzik türünün nispeten daha az aşina olduğumuz müzik türüne göre rahatlama üzerinde anlamlı bir fark oluşturup oluşturmadığı araştırılıyor.

Deney nasıl yapıldı?

Katılımcılar, grup halinde, iki ayrı oturumda Sûfî müzik ve Gregoryan müzik dinlemişler ve müzik öncesi ve sonrası doldurdukları STAI ölçekleri ile anksiyete düzeyleri ölçülmüştür.

Çalışmanın sonucunda, her iki tür müziğin katılımcıların anksiyete puanlarında istatistiksel olarak anlamlı ölçüde düşüşe sebep olduğu; bununla birlikte Sûfî müziğin Gregoryan müziğe kıyasla rahatlatıcı etkisinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Çalışmamıza, 20-25 yaş arasında, ölçeklerin uygulanmasına engel teşkil edebilecek psikiyatrik hastalığı, işitme veya görme engeli bulunmayan, gönüllülük esasına dayalı olarak belirlenmiş 60 üniversite öğrencisi dâhil edilmiştir. Uygulamanın kolay yürütülmesi ve sağlıklı değerlendirme yapılabilmesi için 60 kişilik grup, rastgele olarak 10 kişiden oluşan gruplara ayrılmıştır.

Çalışmanın başında, her bir katılımcıya genel anksiyete düzeyinin tespiti amacıyla STAI-2 Ölçeği uygulanmıştır. Sonrasında her bir gruba anksiyeteyi arttıracağı öngörülen görsel materyal izletilmiştir. Bunun ardından katılımcılara durumsal anksiyeteyi ölçmek için STAI-1 ölçekleri dağıtılarak doldurmaları istenmiştir. Ardından katılımcılara daha önce belirlenen müzik türündeki (Sûfî veya Gregoryan) eser dinletilmiş, müzik uygulamasının ardından STAI-1 ölçeği tekrar uygulanmış ve anksiyete düzeyinde değişme olup olmadığı değerlendirilmiştir. Tüm katılımcılar için seçilen müzik türünün uygulaması tamamlandıktan sonra diğer müzik türü uygulamasını yapmak üzere aynı katılımcılar, farklı bir oturum için davet edilmiştir.

Sonuç

Bu çalışmada her iki müzik türünün STAI-1 puanlarında anlamlı düşüş sağladığı ancak Sûfî müziğin Gregoryan müziğe kıyasla STAI-1 puanlarına etkisinin anlamlı derecede daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Katılımcıların Sûfî müzik dinledikten sonra daha fazla rahatlama yaşamasının, kültürel arketiplerle ilişkili olabileceği düşünülmüştür.