Prof. Acemoğlu: Türkiye ekonomisi ‘sert iniş’ riski altında

Habertürk yazarı Nagehan Alçı’nın yeni kabinede yer alabileceğini ileri sürdüğü Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) İktisat Profesörü Daron Acemoğlu, Türkiye ekonomisinin ‘sert iniş’ riski altında olduğunu belirterek, bunu önlemek için gerekenin yapılmadığını söyledi.

Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Cumhuriyet gazetesinin ekonomiye dair sorularını şöyle cevapladı.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın kuracağı yeni kabinede yer alacağınıza dair Ekonomi kamuoyunda söylentiler var. Bu söylentilere yorum yapmak ister misiniz?

Kimse benimle temasa geçmedi. Yani bence bunlar sadece dedikodu.

Türkiye ekonomisi ile ilgili beklentileriniz nelerdir?

Seçim belirsizliği ortadan kalktı. Türkiye ekonomisi hızlı bir şekilde iyileşecek mi? Ben öyle düşünmüyorum. Türkiye ekonomisinin yapısal sorunları olduğunu düşünüyorum. Yüksek enflasyona, düşük yatırım oranlarına ve doların değer kazanmasına neden olan seçimle ilgili belirsizlik değildi. Yapısal sorunlar, son 10 yılda Türkiye’nin ekonomik büyümesinin krediler ve gayrimenkul sektörü tarafından körüklenmesi gerçeğiyle ilgili. Türkiye ekonomisinde, son 10 yılda, çok fazla verimlilik artışı olmadı. Teknolojik gelişme veya gayrimenkul sektörü dışında yatırım artışı yaşanmadı.

Son 10 aydır enflasyon çift hanede seyrediyor. Büyüme beklentileri ise yılın ikinci yarısı için negatif. Ekonomide herhangi bir stagflasyon riski var mı?

Bence ‘sert iniş’ riski var. Bu senaryo, gayrimenkul ve inşaat sektörleri üzerinden, tüketimle körüklenen ve dış ticarete konu olmayan büyümenin yaşandığı gelişen ekonomileri gözlemleyenlerin çok aşina olduğu bir senaryodur. Bu şekilde bir büyümeyi daha sonra ani duruşlar izler. Bazen negatif büyüme ve bazen enflasyon, bazen bankacılık sektöründeki problemleri beraberinde getirir. Türkiye, ümit ediyorum ki, negatif büyümeyi, özellikle inşaat sektöründe birçok şirketin iflasını ve daha sonra bankacılık sektörüne ve ekonominin geri kalanına yayılan riskleri içeren sert inişten kaçınır. Ancak ‘sert inişi’ önlemek için gerekli olanı yaptığımızı düşünmüyorum.

Sizce Türkiye hâlâ en kırılgan ülkelerden biri mi? Bir IMF programı problemleri çözebilir mi?

Evet, Türkiye için ciddi riskler var. En yüksek enflasyon oranlarından birine ve cari işlemler açığında da en yüksek oranlardan birine sahip bulunuyoruz. Ama dediğim gibi, altta yatan yapısal problemlerden daha çok endişeliyim. Bir IMF programının yardımcı olabileceğini düşünüyorum, ama sadece kısa vadede değil orta vadede düşünmemiz gerekiyor.

İnsan haklarına, kurumların bağımsızlığına, basın özgürlüğüne ve Avrupa kriterlerine karşı politikalar Türkiye ekonomisini olumsuz yönde etkiliyor mu? Demokrasinin ekonomik standartlara etkisi nedir?

Ulusların Düşüşü adlı kitabım da dahil olmak üzere birçok araştırmam bu bağlantıyla ilgili oldu. Demokrasi büyüme için faydalıdır. Siyasal özgürlüğü destekleyen siyasal kurumlar büyüme için faydalıdır. Bu, tabii ki siyasal özgürlük olmadan büyümeye sahip olamayacağınız anlamına gelmez. Çin bunun mümkün olduğunu gösteriyor. Fakat bir bütün olarak, toplum baskıdan arındırılırsa, ifade özgürlüğü varsa, demokratik kontrol mekanizmaları söz konusuysa, Ekonomi güç ve çıkar çevreleri tarafından ele geçirilmemişse, büyüme teşvik edilir ve daha yüksek kaliteye ulaşır. Bu doğrultuda, basın özgürlüğünde geriye düşüş, yargı bağımsızlığının ve diğer kurumların bağımsızlığının azalması, insan haklarına getirilen sınırlamalar, sağlıklı ekonomik büyüme ihtimalini azaltacaktır.